اصول و روش های طراحی روشنایی

اصول و روش های طراحی روشنایی

براساس استانداردهای IES، IEC، EN،CIE و با نگاهی به گواهينامه WELL

مولف: تورج تسلیمی

فهرست مطالب
کمیت‌های روشنایی 16
تعریف نور 16
اثر ملانوپی نور چیست؟ 16
روشنایی انسان محور 18
پارامترهای اصلی مورد استفاده در روشنایی 20
شار نوری 21
شدت نور 21
شدت روشنایی 21
درخشندگی 21
مشخصات کیفی روشنایی 22
نور مناسب – معیارهای کیفی سنتی و جدید 22
مقدار روشنایی – تعریف اصطلاحات 22
خیرگی – راه‌های کاهش اثر خیرگی 24
ارزیابی خیرگی 24
روش UGR 25
فرمول UGR 26
سطوح بازتابنده در سقف و دیوارها 27
روشنایی استوانه‌ای (فضایی) 27
رنگ نور 28
نمود رنگ 28
اندازه‌گیری شدت روشنایی 29
ابزار اندازه‌گیری 29
روشنایی فضای خارجی (فضای باز) 30
حداکثر نور مزاحم مجاز برای تأسیسات روشنایی خارجی 31
انواع روشنایی 32
کانسپت‌های روشنایی 34
بهره‌وری انرژی در ساختمان‌ها 36
مقادیر استاندارد برای روشنایی 38
فضاهای داخلی 39
فضاهای عمومی داخل ساختمان 39
تدارکات و انبارهای بزرگ 40
فعالیت‌های صنعتی و صنایع دستی 41
دفاتر اداری 54
مغازه‌های خرده‌فروشی 54
فضای اجتماعات عمومی 55
فضاهای آموزشی 58
اماکن مراقبت بهداشتی 60
فضاهای حمل و نقل 65
روشنایی اماکن و فضاهای ورزشی 69
کلاس‌های روشنایی در اماکن ورزشی 70
روشنایی ایمنی 70
متغیرهای طراحی و اندازه‌گیری در روشنایی اماکن ورزشی 71
جداول روشنایی اماکن و فضاهای ورزشی 73
فضاهای خارجی 88
کاربرد روشنایی 95
نورپردازی پویا 96
چهار بعد نور 98
روشنایی و نورپردازی برای فضاهای ادارای 100
روشنایی و نورپردازی برای فضاهای علمی و آموزشی 102
روشنایی و نورپردازی فروشگاه‌ها و مغازه‌ها 104
روشنایی و نورپردازی برای هتل‌ها و فضاهای سلامت 106
روشنایی و نورپردازی موزه‌ها و گالری‌های هنری 108
روشنایی و نورپردازی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی 110
روشنایی و نورپردازی در فضاهای صنعتی 112
روشنایی و نورپردازی فضاهای خارجی 114
روشنایی و نورپردازی فضای زندگی 116
روشنایی از نگاه گواهینامه WELL 117
زمینه 117
نور مناسب 119
راه حل 120
تأمین روشنایی برای فضاهای داخلی به غیر از مسکونی 120
تأمین روشنایی برای فضاهای داخلی مسکونی 121
طراحی نور بصری 122
راه حل 123
طراحی نور بصری برای تمامی فضاها به غیر از مسکونی 123
طراحی نور بصری برای فضاهای مسکونی 124
طراحی روشنایی شبانه‌روزی 124
راه حل 125
طراحی روشنایی شبانه‌روزی برای همه فضاها به غیر از مسکونی 125
طراحی روشنایی شبانه‌روزی برای فضاهای مسکونی 126
کنترل خیرگی 126
راه حل 127
کنترل خیرگی برای همه فضاها به غیر از فضای صنعتی 127
کنترل خیرگی برای فضاهای صنعتی 127
استراتژی‌های طراحی نور روز 128
راه حل 129
اجرای طراحی نور روز برای همه فضاها به جز فضاهای مسکونی 129
اجرای طراحی نور روز برای فضاهای مسکونی 129
استفاده ازپرده 130
شبیه‌سازی نور روز 130
راه حل 130
شبیه‌سازی نور روز برای همه فضاها به غیر از فضاهای مسکونی 130
شبیه‌سازی نور روز برای فضاهای مسکونی 131
تعادل بصری 131
راه حل 132
طراحی تعادل بصری 132
کیفیت تجهیزات روشنایی 133
راه حل 133
شاخص نمود رنگ برای همه فضاها به غیر از راهروها 133
شاخص نمود رنگ برای راهروها 134
جلوگیری از سوسو زدن 134
کنترل روشنایی توسط استفاده‌کنندگان 134
راه حل 135
کنترل‌پذیری توسط استفاده‌کنندگان 135
تأمین روشنایی تکمیلی برای همه فضاها به غیر از فضای مسکونی 136
طراحی روشنایی معابر 137
تعاریف و اصطلاحات 137
میدان دید 137
مسیریابی 138
شدت روشنایی 138
درخشندگی 138
یکنواختی 139
کنتراست 139
خیرگی 139
انطباق 140
تجاوز نور / آلودگی نوری 140
تأثیر نور بر جانوران و گیاهان 141
زاویه انتشار نور 142
چیدمان چراغ‌های روشنایی 144
منحنیهای افقی 144
شیب‌ها 145
محاسبات روشنایی 145
طبقهبندی خیابانها 145
طبقهبندی سطح فعالیت پیاده‌رو 146
ضریب افت نور 148
فرآیند محاسبه روشنایی برای خیابانهای مستقیم 148
فرآیند محاسبه روشنایی برای پیاده‌روها 149
فرآیند محاسبه روشنایی برای تقاطع 149
کاربردهای روشنایی 150
فرآیند طراحی روشنایی 150
مبانی طراحی در خیابان‌های دارای تقاطع 150
مبانی طراحی روشنایی در گذرگاه عابرین پیاده 153
مبانی طراحی روشنایی خیابان‌های اصلی 154
مبانی طراحی روشنایی خیابان‌های فرعی و محلی 156
نورپردازی پیاده‌رو و مسیر دوچرخه‌سواری 158
پناهگاه‌های حیات وحش 159
طراحی روشنایی تونل‌ها 162
اهداف روشنایی تونل 162
معیارهای روشنایی تونل 163
5 ناحیه روشنایی تونل 163
تعاریف 165
انواع روشنایی در تونل 166
نورپردازی متقارن و نامتقارن 166
روشنایی با پرتو نامتقارن 166
روشنایی با نور جانبی 167
عوامل دیگر 167
روشنایی تونلها برای طول های مختلف در طول روز 167
چیدمان مرسوم در روشنایی تونل 168
فناوری روشنایی 171
پارامترهای کلیدی در دیتاشیت چراغ 171
کد رنگ 172

منحنی توزیع نور (نمودار فتومتریک) 173
فناوری LED 178
انواع LED و عملکرد آنها 178
ویژگی‌های LED 178
مزایای کلیدی LED 179
فناوری کنترل نور 182
اپتیک 182
فناوری و کاربرد در محصولات 184
منابع نوری 190
تولید منابع نور 190
مهمترین و پرکاربردترین منابع نوری 192
لامپ‌های هالوژن التهابی 192
لامپ‌های فلورسنت 193
لامپ‌های فلورسنت کمپکت 194
لامپ‌های متال هالید 195
لامپ‌های پر فشار بخار سدیم 196
دیودهای ساطع کننده نور (LED) 197
خواص لامپ‌های معمولی 198
زمان گرم شدن 198
راه‌اندازی مجدد 198
قابلیت تنظیم شدت نور 198
شرایط کارکرد 199
نکات کاربردی در لامپ‌های فلورسنت 199
شار نوری – منحنی دما 199
فناوری آمالگام 200
نامگذاری لامپ 200
کنترل روشنایی و تجهیزات کنترل 203
پروتکلهای ارتباطی 204
مشخصات و مداربندی 204
سیستم 1-10V 204
سیستم DALI 205
سیستم DMX 212
سیستم KNX 215
انتخاب سیستم کنترل روشنایی 218
مزایای استفاده از DALI 219
معایب استفاده از DALI 220
نتیجه 221
پارامترهای فضاهای خاص 222
کلاس‌های حفاظت 222
درجه حفاظت 223
درجه حفاظت در چراغها 223
کاربری‌های دارای نیاز به چراغ با درجه حفاظت بالاتر 224
حفاظت در برابر آتش 225
علائم شناسایی چراغ‌ها 226
محل استفاده، علامتگذاری و الزامات 227
چراغ‌های ضد انفجار 228
گازها و بخارات قابل اشتعال 228
گرد و غبار قابل احتراق 228
دستورالعمل 94/9/EC 228
حفاظت در برابر توپ 229
سطح مقاومت ضربهای IK 229
فناوری اتاق‌های تمیز 230
جزئیات در مورد سازگاری اتاق تمیز 230
تنظیم تست 230
استانداردها 230
چراغ مناسب برای اتاق تمیز 231
تأثیر بر مواد 232
پیشنهادات با توجه به کاربری فضا 233
مقاومت شیمیایی مواد 234
نگهداری از سیستم روشنایی 238
ضریب تعمیر و نگهداری 238
مقادیر استاندارد ضریب تعمیر و نگهداری 239
مقادیر حفظ شار نوری (LLMF) و ضریب عمر لامپ (LSF) 240
ضریب نگهداری لامپ (LMF) 246
ضریب نگهداری اتاق (RMF) 246
طراحی و ابزارهای آن 248
مراحل یک پروژه روشنایی و نورپردازی 248
ابزارهای طراحی 249
چک لیستها 249
پنج مرحله طراحی روشنایی و نورپردازی 249
تعیین نیازها و الزامات روشنایی 250
انتخاب لامپها، چراغها و سیستم مدیریت روشنایی 251
محاسبه تعداد چراغ مورد نیاز 251
جانمایی چراغها و مداربندی 251
استفاده از طراحی مدرن 252
کاهش مصرف انرژی و تولید CO2 252
بهبود سازگاری ارگونومیک 253
بهبود شرایط تعمیر و نگهداری 254
نرمافزارهای محاسبات روشنایی 254
روش محاسبه Radiosity و Raytracing 255
نرمافزار DIALux 256
نرمافزار Relux 258
نرمافزار Calculux 259
نرمافزار AGi32 260
نرمافزار Radiance 260
منابع و مآخذ 262
گروه خطر 172